SoanVan.com.vn chia sẻ nghị luận về giải pháp thiết thực khắc phục tình trạng học sinh lơ là, chán nản việc học hành. Khám phá các nguyên nhân sâu xa và những biện pháp hiệu quả từ gia đình, nhà trường đến bản thân học sinh để khơi dậy niềm đam mê, giúp các em tìm lại hứng thú và đạt kết quả tốt hơn trong học tập.
Hiện nay, tình trạng học sinh lơ là, chán nản việc học hành ngày nhiều. Em hãy viết bài văn nghị luận suy nghĩ về vấn đề trên và đề xuất những giải pháp để khắc phục.
Dàn ý chi tiết
I. MỞ BÀI
- Dẫn dắt gián tiếp:
- Dẫn câu nói của Chủ Tịch Hồ Chí Minh: “Học để làm việc, làm người, làm cán bộ”
- Giới thiệu vấn đề nghị luận:
- Tuy nhiên, hiện nay thực trạng học sinh lơ là, chán nản học tập đang ngày càng phổ biến, gây ra những hệ quả tiêu cực cho cá nhân và xã hội. Đây là vấn đề rất đáng lo ngại và cần nhanh chóng tìm ra giải pháp khắc phục.
II. THÂN BÀI
1. Giải thích vấn đề cần nghị luận:
- Lơ là, chán nản học tập là trạng thái học sinh thiếu tập trung, thiếu nhiệt huyết, không hứng thú đối với việc học tập.
- Biểu hiện rõ rệt qua các hành động như:
- Không làm bài tập được giao.
- Trên lớp mất tập trung, nói chuyện riêng, không chú ý nghe giảng.
- Thường xuyên tìm cách tránh né việc học, dành thời gian vào các trò giải trí vô bổ.
2. Thực trạng của vấn đề:
- Trong trường học:
- Nhiều học sinh đến lớp nhưng không mang sách vở đầy đủ, thiếu sự chuẩn bị.
- Một bộ phận lớn học sinh ngủ gật, làm việc riêng (chơi game, lướt mạng xã hội, xem phim…).
- Không làm bài tập về nhà hoặc sao chép bài của bạn.
- Ngoài nhà trường:
- Nhiều học sinh thích tụ tập, đua đòi bạn bè xấu, ham chơi game, mạng xã hội dẫn đến xao nhãng học hành.
- Hiện tượng học sinh nghỉ học vô lý do, bỏ tiết, trốn học diễn ra ngày càng phổ biến.
3. Nguyên nhân của vấn đề:
- Nguyên nhân từ phía học sinh:
- Lười biếng, không có ý chí, thiếu kiên trì và dễ bị cám dỗ bởi giải trí, công nghệ.
- Ham chơi, đua đòi bạn bè, không nhận thức được tầm quan trọng của việc học.
- Nguyên nhân từ phía gia đình:
- Cha mẹ quá nuông chiều, không nghiêm khắc hoặc thờ ơ, thiếu quan tâm tới việc học của con.
- Cha mẹ ép buộc con cái học quá mức gây áp lực tâm lý, dẫn đến chán nản, mất hứng thú học tập.
- Nguyên nhân từ phía nhà trường, xã hội:
- Chương trình học nặng, áp lực thi cử lớn, thiếu hấp dẫn, thiếu thực tế, không khơi dậy được sự hứng thú cho học sinh.
- Môi trường xã hội nhiều cám dỗ từ các thiết bị công nghệ, mạng xã hội…
4. Hậu quả của vấn đề:
- Đối với bản thân học sinh:
- Kết quả học tập giảm sút nghiêm trọng, không thể tiếp thu kiến thức.
- Đánh mất tương lai, khó tìm kiếm việc làm tốt, mất đi cơ hội phát triển.
- Dễ sa ngã vào các tệ nạn xã hội, đạo đức xuống cấp nghiêm trọng.
- Đối với gia đình:
- Cha mẹ buồn phiền, thất vọng, mất niềm tin vào con cái, ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình.
- Đối với xã hội:
- Nguồn lực lao động bị suy giảm chất lượng, đất nước mất đi một thế hệ trẻ năng động, sáng tạo, có tri thức.
5. Đề xuất các giải pháp cụ thể (kèm dẫn chứng thực tế phù hợp):
a) Đối với bản thân học sinh:
- Chủ động xác định rõ mục tiêu học tập, xây dựng kế hoạch học tập cụ thể, phù hợp năng lực bản thân.
- Tích cực tham gia các hoạt động ngoại khóa bổ ích để lấy lại sự cân bằng, giảm áp lực học tập.
- Tự giác rèn luyện ý thức, nâng cao tinh thần trách nhiệm trong học tập.
b) Đối với gia đình:
- Cha mẹ cần quan tâm, sát sao hơn trong việc học của con cái, nắm bắt kịp thời tâm lý để động viên, định hướng đúng đắn.
- Tránh nuông chiều quá mức, thay vào đó là tạo môi trường học tập thân thiện, khuyến khích, động viên kịp thời.
- Ví dụ: Gia đình có thể thường xuyên trò chuyện, lắng nghe và chia sẻ với con để biết con thích gì, gặp khó khăn gì.
c) Đối với nhà trường:
- Cải tiến phương pháp dạy học sinh động, hấp dẫn, phù hợp tâm lý học sinh. Tăng cường các hoạt động trải nghiệm, gắn kiến thức với thực tiễn cuộc sống.
- Giảm tải chương trình học, chú trọng phát triển kỹ năng sống và khơi dậy hứng thú học tập cho học sinh.
- Ví dụ: Các trường đã áp dụng mô hình STEM, đưa học sinh tiếp cận thực tiễn, giúp các em thấy hứng thú hơn.
d) Đối với xã hội và cộng đồng:
- Đẩy mạnh các phong trào, cuộc vận động học tập tích cực; tạo sân chơi lành mạnh thu hút học sinh tham gia.
- Cộng đồng chung tay tuyên truyền nâng cao nhận thức về vai trò của học tập và giáo dục toàn diện.
- Ví dụ: Các hoạt động của Đoàn, Đội thanh niên tình nguyện, các chương trình giao lưu, trải nghiệm văn hóa – xã hội…
6. Phản bác quan điểm trái chiều:
- Một số học sinh nghĩ rằng “học giỏi cũng thất nghiệp, chẳng cần học” – đây là quan điểm sai lệch vì kiến thức và kỹ năng học được chính là hành trang vững chắc để tồn tại và phát triển trong xã hội ngày càng cạnh tranh.
- Không phải tất cả người học giỏi đều thất nghiệp; người thành công luôn cần có tri thức làm nền tảng.
III. KẾT BÀI
- Rút ra bài học nhận thức và hành động:
- Nhận thức rõ việc học tập nghiêm túc là điều kiện quan trọng quyết định tương lai của mỗi người.
- Nhận thấy tác hại của việc lơ là, chán nản học tập:
- Không chỉ ảnh hưởng tới cá nhân mà còn tác động xấu đến gia đình, xã hội và cả thế hệ trẻ tương lai.
- Xác định mục đích học tập đúng đắn:
- Xây dựng kế hoạch học tập phù hợp, quyết tâm, kiên trì, chủ động vượt khó để đạt được thành công trong tương lai.
Bài làm
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Học để làm việc, làm người, làm cán bộ” Lời dạy ấy đã soi sáng biết bao thế hệ thanh thiếu niên Việt Nam, giúp mỗi chúng ta nhận thức rõ giá trị thiêng liêng của việc học hành nghiêm túc. Tuy nhiên, hiện nay, điều đáng lo ngại là tình trạng học sinh lơ là, chán nản với việc học ngày càng gia tăng, trở thành một vấn đề cấp bách mà xã hội phải quan tâm sâu sắc và tìm cách tháo gỡ.
Chúng ta cần hiểu rằng, lơ là và chán nản trong học tập chính là thái độ thờ ơ, vô cảm, thiếu trách nhiệm và thiếu nhiệt tình đối với công việc học hành của chính bản thân mình. Nó biểu hiện rõ nét qua sự thiếu tập trung trong giờ học, không ghi chép bài vở, không làm bài tập đầy đủ; học sinh thường xuyên sa vào các trò tiêu khiển vô bổ, thậm chí có thái độ chống đối khi thầy cô nhắc nhở. Một bộ phận không nhỏ các em đến trường chỉ với tâm lý đối phó, hờ hững; lên lớp thì ngủ gật hoặc nói chuyện riêng, về nhà lại bỏ bê sách vở, chạy theo những cuộc vui vô nghĩa. Đó thật sự là hồi chuông báo động cho ý thức và tinh thần học tập của người trẻ hôm nay.
Thực tế cho thấy tình trạng này không hề hiếm hoi, cá biệt mà đang ngày càng phổ biến ở nhiều cấp học khác nhau. Dễ dàng bắt gặp hình ảnh học sinh trong lớp mải mê trò chuyện, chơi điện thoại hay xem mạng xã hội bất chấp bài giảng đầy tâm huyết của thầy cô. Nhiều em đến trường chỉ mong nhanh hết tiết học để ra quán game, tụ tập bạn bè đi chơi, quên mất nghĩa vụ và trách nhiệm của một người học sinh. Không ít học sinh bày tỏ thái độ ngán ngẩm với việc phải ôn thi, phải học nhiều môn, luôn luôn viện lý do chương trình nặng nề, áp lực thi cử quá lớn để biện minh cho thái độ chán nản, lơ là của mình.
Vậy nguyên nhân nào dẫn tới tình trạng đáng buồn này? Trước hết, nguyên nhân sâu xa nhất xuất phát từ chính người học sinh, do các em lười biếng, ham chơi, dễ bị cám dỗ bởi những trò tiêu khiển hấp dẫn của thế giới ảo, chạy theo những trào lưu vô bổ mà mất dần hứng thú học tập. Bên cạnh đó, không thể không nhắc tới trách nhiệm của gia đình khi cha mẹ hoặc là nuông chiều quá mức hoặc là ép buộc quá mức, tạo cho các em áp lực nặng nề và sự chán nản sâu sắc. Chưa kể, chương trình giáo dục hiện nay ở một số nơi còn mang nặng tính lý thuyết, ít hấp dẫn, chưa thật sự kích thích được lòng đam mê và tinh thần sáng tạo của học sinh. Đồng thời, xã hội hiện đại cũng mang đến vô vàn cám dỗ từ công nghệ, mạng xã hội, làm cho người trẻ rất khó tập trung vào nhiệm vụ học tập của mình.
Hậu quả của việc lơ là, chán nản học hành không hề nhỏ bé, nó là một gánh nặng vô hình nhưng rất đáng sợ cho tương lai của mỗi cá nhân và cả cộng đồng. Khi học sinh không chịu học tập nghiêm túc, chắc chắn kết quả học tập sẽ giảm sút, kiến thức ngày càng hổng, kỹ năng ngày càng mai một. Họ không chỉ tự tay đánh mất tương lai tươi sáng của mình mà còn dễ dàng sa ngã vào những thói hư tật xấu, thậm chí vi phạm pháp luật. Những học sinh ấy khiến cha mẹ thất vọng, phiền muộn, làm gia đình mất đi niềm vui, niềm tự hào vốn có. Về lâu dài, xã hội sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi mất đi nguồn lực trẻ, có tri thức và đạo đức, cần thiết cho sự phát triển bền vững.
Trước thực trạng này, giải pháp đầu tiên và quan trọng nhất phải đến từ bản thân mỗi học sinh. Mỗi bạn trẻ cần phải xây dựng cho mình một kế hoạch học tập khoa học, hợp lý, chủ động từ bỏ những thú vui vô bổ để dành thời gian học tập hiệu quả. Thực tế đã chứng minh, nhiều bạn học sinh trường chuyên đã đạt được thành công vượt bậc nhờ xây dựng được lối sống kỷ luật, biết cân bằng giữa học tập và vui chơi, tránh xa được những cám dỗ trên mạng xã hội. Việc có mục tiêu rõ ràng và quyết tâm thực hiện mục tiêu ấy chính là yếu tố quyết định để mỗi người vượt qua sự trì trệ, chán nản trong học tập.
Về phía gia đình, cha mẹ cần có sự quan tâm sâu sát nhưng khéo léo đối với việc học hành của con em mình. Một ví dụ điển hình là rất nhiều gia đình ở các thành phố lớn hiện nay đã tổ chức những buổi trao đổi thân mật hằng tuần để cùng con chia sẻ những khó khăn gặp phải ở trường lớp, vừa là để gỡ bỏ áp lực, vừa kịp thời động viên con trong học tập. Cha mẹ cần tránh tuyệt đối việc áp đặt những kỳ vọng quá lớn khiến các em nảy sinh tâm lý chống đối, chán ghét học tập.
Bên cạnh đó, nhà trường cần thực hiện đổi mới mạnh mẽ phương pháp giảng dạy. Thay vì cách dạy học lý thuyết khô khan như trước đây, những phương pháp học tập hiện đại như học trải nghiệm, dự án, STEM cần được triển khai rộng rãi hơn nữa. Ví dụ tiêu biểu, nhiều trường học như trường THCS Lương Thế Vinh (Hà Nội), trường Quốc tế Việt Úc đã thành công trong việc giúp học sinh yêu thích việc học hơn nhờ áp dụng các mô hình dạy học thực tế, kết nối lý thuyết với cuộc sống, khiến học sinh chủ động, hào hứng với từng tiết học, từng môn học.
Cộng đồng và xã hội cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ, khuyến khích thế hệ trẻ học tập tích cực. Những chương trình như “Đường lên đỉnh Olympia”, các cuộc thi sáng tạo khoa học dành cho thanh thiếu niên, hay hoạt động thiện nguyện, giao lưu văn hóa – thể thao được tổ chức thường xuyên tại nhiều địa phương đã tạo ra sân chơi bổ ích, vừa nâng cao nhận thức vừa tiếp thêm động lực để học sinh tìm thấy ý nghĩa thực sự của việc học tập.
Bên cạnh những giải pháp tích cực, chúng ta cũng cần thẳng thắn phản bác những quan điểm sai lệch như: “Học giỏi cũng chẳng đảm bảo tương lai, không cần học cũng có thể thành công.” Thực tế cuộc sống luôn chứng minh rõ ràng rằng, dù xã hội có thay đổi thế nào, người có tri thức và năng lực vẫn luôn chiếm lợi thế và dễ dàng nắm bắt cơ hội hơn người thiếu hiểu biết. Việc coi nhẹ học vấn chính là một suy nghĩ thiển cận, sai lầm nghiêm trọng, khiến chúng ta tự đánh mất khả năng cạnh tranh, dần dần tụt hậu và không thể chủ động trước những biến động của cuộc đời.
Việc học tập cũng giống như gieo trồng một cái cây: chỉ khi chúng ta chăm sóc nó mỗi ngày bằng sự nghiêm túc, nỗ lực và trách nhiệm, thì mới mong có ngày thu hái quả ngọt. Thờ ơ, lơ là và chán nản việc học không chỉ khiến ta đánh mất chính mình, làm tổn thương niềm tin của gia đình, mà còn cản trở sự tiến bộ chung của xã hội và thế hệ trẻ mai sau. Bởi vậy, mỗi chúng ta hãy tự nhắc nhở mình rằng học tập không đơn giản là một nghĩa vụ mà là cơ hội quý giá để thay đổi tương lai. Khi xác định được rõ mục tiêu và ý nghĩa của con đường học vấn, ta sẽ đủ sức mạnh và nghị lực để vượt qua mọi thử thách, vươn tới thành công và sống một cuộc đời đầy tự hào, xứng đáng với kỳ vọng của gia đình và xã hội.
Bài viết đã phân tích sâu các nguyên nhân và đề xuất giải pháp toàn diện cho vấn đề học sinh lơ là, chán nản việc học. Mong rằng những kiến thức này sẽ giúp các em tìm lại động lực và định hướng đúng đắn. Chúc các em học sinh ôn thi môn Ngữ văn thật tốt, tự tin đạt kết quả cao nhất trong các kỳ thi sắp tới!
