Nghị luận xã hội về trách nhiệm thế hệ trẻ trong kỷ nguyên đất nước vươn mình. SoanVan.com.vn khám phá vai trò, sứ mệnh của thanh niên Việt Nam trong xây dựng và phát triển quốc gia thời 4.0. Nâng cao nhận thức về nghĩa vụ, tri thức và khát vọng cống hiến để kiến tạo tương lai rạng rỡ cho Tổ quốc.
Dàn ý chi tiết Nghị luận xã hội về trách nhiệm của thế hệ trẻ trong kỷ nguyên vươn mình của đất nước
I. MỞ BÀI
- Giới thiệu vấn đề: Đất nước đang bước vào thời kỳ phát triển mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực: kinh tế, khoa học – công nghệ, giáo dục, văn hóa…
- Dẫn dắt: Trong bối cảnh ấy, thế hệ trẻ – những chủ nhân tương lai – đóng vai trò vô cùng quan trọng.
- Nêu vấn đề nghị luận: Trách nhiệm của thế hệ trẻ trong kỷ nguyên vươn mình của đất nước.
II. THÂN BÀI
1. Giải thích các khái niệm
- Thế hệ trẻ: Những người trẻ tuổi, đặc biệt là học sinh, sinh viên, thanh niên – lực lượng sung sức, năng động và sáng tạo.
- Kỷ nguyên vươn mình của đất nước: Giai đoạn đất nước hội nhập sâu rộng vào thế giới, chuyển mình mạnh mẽ về mọi mặt.
- Trách nhiệm: Những điều cần làm, cần ý thức và thực hiện nhằm đóng góp cho sự phát triển chung.
2. Phân tích trách nhiệm cụ thể của thế hệ trẻ
a. Rèn luyện bản thân toàn diện
- Không ngừng học tập, nâng cao kiến thức, kỹ năng sống, khả năng sáng tạo.
- Giữ gìn và phát huy phẩm chất đạo đức, lối sống lành mạnh, có lý tưởng và hoài bão.
b. Chủ động tham gia vào các hoạt động xã hội
- Tham gia tình nguyện, hoạt động cộng đồng, bảo vệ môi trường, tuyên truyền giá trị tích cực.
- Tham gia vào quá trình chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo.
c. Gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa – truyền thống
- Tự hào dân tộc, giữ gìn tiếng Việt, bản sắc dân tộc, ứng xử văn minh.
- Hòa nhập nhưng không hòa tan khi hội nhập quốc tế.
d. Tư duy độc lập và tinh thần phản biện
- Không mù quáng theo số đông, biết nhận diện thông tin sai lệch.
- Đề xuất giải pháp, sáng kiến để xây dựng xã hội tốt đẹp hơn.
3. Ý nghĩa của việc thực hiện trách nhiệm
- Góp phần đưa đất nước phát triển bền vững, sánh vai với các cường quốc năm châu.
- Khẳng định vai trò của thế hệ trẻ, tạo dựng tương lai cho chính mình.
- Là minh chứng cho lòng yêu nước chân chính trong thời đại mới.
4. Phê phán
- Một bộ phận thanh niên thờ ơ, sống buông thả, chạy theo lối sống thực dụng.
- Tránh tâm lý ỷ lại, “trách nhiệm là của người lớn”, thiếu ý chí vươn lên.
III. KẾT BÀI
- Khẳng định lại vai trò và trách nhiệm to lớn của thế hệ trẻ trong thời kỳ đất nước chuyển mình mạnh mẽ.
- Kêu gọi thế hệ trẻ: Hãy chủ động học tập, hành động, dấn thân và phụng sự để đóng góp cho quê hương, đất nước.
- Liên hệ bản thân: Là học sinh, cần xác định lý tưởng sống đúng đắn, học tập và rèn luyện để trở thành công dân hữu ích.
Nghị luận xã hội về trách nhiệm của thế hệ trẻ trong kỷ nguyên vươn mình của đất nước
Bài làm
Khi đất nước bước vào kỷ nguyên hội nhập sâu rộng, từng bước khẳng định vị thế trên trường quốc tế, vai trò của thế hệ trẻ ngày càng trở nên then chốt. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng viết: “Một năm khởi đầu từ mùa xuân – Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội.” Câu nói ấy nhấn mạnh rằng tuổi trẻ không chỉ là điểm khởi đầu của cuộc đời mỗi con người, mà còn là nguồn sinh lực quý báu của cả dân tộc. Trong kỷ nguyên vươn mình đầy cơ hội và thách thức, trách nhiệm của thế hệ trẻ không chỉ là kỳ vọng, mà là sứ mệnh thiêng liêng để đưa đất nước tiến xa hơn trên con đường phát triển.
Thế hệ trẻ chính là biểu tượng của sức sống, khát vọng và tinh thần đổi mới, những yếu tố cốt lõi trong hành trình phát triển của đất nước. Họ không chỉ là tương lai, mà còn là lực lượng đang kiến tạo hiện tại bằng học tập, cống hiến và sáng tạo. Trong kỷ nguyên vươn mình đầy cơ hội nhưng cũng lắm thách thức – từ hội nhập quốc tế, chuyển đổi số đến làn sóng văn hóa đa chiều – trách nhiệm của người trẻ không còn là lựa chọn, mà là mệnh lệnh của thời đại, gắn liền với tương lai của dân tộc.
Trách nhiệm ấy bắt đầu từ điều tưởng như đơn giản nhất: rèn luyện bản thân. Không có một đất nước nào lớn mạnh nếu lớp trẻ sống buông xuôi, lười học, ngại thay đổi. Mỗi giờ học nghiêm túc, mỗi lần vượt qua chính mình, mỗi suy nghĩ dám khác biệt đều là những viên gạch nhỏ âm thầm dựng xây tương lai chung. Kiến thức, kỹ năng, tư duy – đó không chỉ là vốn liếng để lập thân mà còn là hành trang để góp sức dựng nước trong thời đại mới. Một minh chứng truyền cảm hứng là Thân Thế Công (ĐH Bách khoa Hà Nội), người giành HCV Olympic Vật lý châu Á – Thái Bình Dương 2024. Không ngủ quên trên vinh quang, Công tiếp tục theo đuổi ngành công nghệ bán dẫn – lĩnh vực mũi nhọn đang được Chính phủ đầu tư mạnh. Cậu chia sẻ giản dị: “Tôi mong muốn mang những kiến thức học được góp phần vào sự phát triển của đất nước trong tương lai.” Học không chỉ để giỏi, mà là để sống tử tế, có trách nhiệm với bản thân và với dân tộc.
Trong thế giới không ngừng chuyển động, người trẻ càng phải dấn thân. Không chờ được phân công, không viện lý do “còn quá trẻ”, mà cần biết tự đặt mình vào hành trình đóng góp. Dù là tham gia tình nguyện vùng sâu vùng xa, khởi nghiệp từ hai bàn tay trắng, hay sáng tạo công nghệ mang lại giải pháp cho cộng đồng, tất cả đều là cách người trẻ khẳng định mình giữa dòng chảy phát triển của đất nước. Như đội ngũ truyền thông Di tích Nhà tù Hỏa Lò, những người trẻ đã kể lại lịch sử bằng ngôn ngữ hiện đại, hình ảnh chỉn chu và lối viết cuốn hút trên mạng xã hội, biến một chủ đề tưởng khô khan trở thành cầu nối hấp dẫn với Gen Z. Được vinh danh tại WeChoice Awards và giải thưởng đối ngoại toàn quốc, họ cho thấy: chỉ cần đủ đam mê và trách nhiệm, người trẻ hoàn toàn có thể làm sống lại những giá trị xưa bằng công cụ của thời đại mới.
Tuy nhiên, hội nhập không có nghĩa là hòa tan. Khi văn hóa đại chúng tràn vào từng ngóc ngách đời sống, khi mạng xã hội dễ dàng nuốt chửng những bản sắc cá nhân, thì người trẻ càng cần giữ mình. Giữ từ cách nói, cách nghĩ, đến cả niềm tự hào về lịch sử, truyền thống dân tộc. Đó không phải là sự bảo thủ, mà là gốc rễ để chúng ta có thể ngẩng cao đầu bước ra thế giới mà không lạc mất mình. Một minh chứng tiêu biểu là MV Bắc Bling của ca sĩ Hòa Minzy, sự kết hợp tinh tế giữa chất liệu dân gian Bắc Bộ và âm hưởng hiện đại. Sản phẩm không chỉ chạm đến trái tim người trẻ mà còn được Thủ tướng khen “hay, ý nghĩa”, và chính Chủ tịch nước bắt tay biểu dương. Đó là minh chứng sống động rằng người trẻ hoàn toàn có thể làm mới di sản bằng chính ngôn ngữ sáng tạo của thời đại mình.
Điều quan trọng nhất, có lẽ là bản lĩnh. Sống trong thời đại bùng nổ thông tin, người trẻ không chỉ cần tiếp nhận tri thức, mà phải biết chọn lọc, phản biện, và dũng cảm nói ra điều đúng. Một xã hội tiến bộ cần tiếng nói của những người trẻ dám lên tiếng trước bất công, dám đề xuất cải tiến, dám dấn thân để thay đổi điều chưa tốt. Không ai khác, chính thế hệ trẻ phải trở thành những người tiên phong thắp lửa cho sự thay đổi. Như Thiếu tá Nguyễn Đăng Khải – người đã anh dũng hy sinh khi tham gia phá án ma túy đặc biệt nghiêm trọng tại Quảng Ninh, ở tuổi đời còn rất trẻ. Anh lựa chọn dấn thân nơi tuyến đầu, sống và cống hiến đến phút cuối cùng, để khẳng định một chân lý giản dị mà thiêng liêng: yêu nước là hành động, là sẵn sàng hy sinh vì bình yên của Tổ quốc.
Dẫu vậy, vẫn còn đó những người trẻ đang hoang mang, mất phương hướng, chọn lối sống dễ dãi và tránh né trách nhiệm. Thật đáng tiếc khi những tiềm năng quý giá ấy bị lãng phí trong thế giới ảo, trong những cuộc vui vô nghĩa. Một ví dụ đau lòng là vụ việc sinh viên Trường Đại học Văn Lang lớn tiếng xua đuổi hai cựu chiến binh mặc quân phục trong lễ diễu binh 30/4/2025 – hành vi thiếu tôn trọng không chỉ với con người, mà còn với ký ức dân tộc. Đây là lời cảnh tỉnh về sự cần thiết phải nuôi dưỡng lòng biết ơn và hiểu sâu giá trị lịch sử. Và đó cũng là lý do mỗi bạn trẻ cần nhìn lại chính mình, cần được đánh thức bởi tiếng gọi từ trái tim và lý trí: sống không chỉ để tồn tại, mà để tạo nên giá trị.
“Thanh niên Việt Nam đã nói là làm, đã cam kết là phải thực hiện, đã nỗ lực rồi thì phải nỗ lực hơn nữa, đã quyết tâm rồi thì phải quyết tâm cao hơn nữa, đã tiên phong rồi, thì phải tiên phong hơn nữa.” – lời nhắn nhủ của Thủ tướng Phạm Minh Chính không chỉ là sự kỳ vọng, mà còn là lời hiệu triệu mạnh mẽ gửi đến thế hệ trẻ hôm nay. Trách nhiệm của thế hệ trẻ trong kỷ nguyên vươn mình của đất nước không phải là điều gì xa vời hay to tát. Đó có thể bắt đầu từ việc sống một cách tử tế, học một cách chăm chỉ, cống hiến bằng tất cả đam mê và lòng yêu nước. Đất nước không đòi hỏi tuổi trẻ phải làm nên điều vĩ đại, mà chỉ cần mỗi người trẻ hiểu rằng: chính mình, mỗi ngày, đều có thể là một phần của điều vĩ đại ấy. Và đó mới là cách sống xứng đáng nhất trong một thời đại không chờ đợi ai.
Tóm lại, thế hệ trẻ giữ vai trò then chốt trong công cuộc phát triển đất nước. Hãy nhận thức sâu sắc trách nhiệm, trang bị kiến thức, kỹ năng và khát vọng cống hiến để góp phần xây dựng một Việt Nam vững mạnh. Chúc các em học sinh ôn thi môn Ngữ văn thật tốt và đạt kết quả cao nhất!
